Gömrük bəyannaməsi (2025)

Xaricdən mal gətirən və ya ölkədən mal çıxaran hər kəsin qarşısına çıxan ilk sənədlərdən biri gömrük bəyannaməsidir. Bu, sadəcə formal öhdəlik deyil – həm dövlət üçün iqtisadi təhlükəsizliyi təmin edən, həm də sahibkar və vətəndaş üçün hüquqi təminat yaradan əsas mexanizmdir.

Azərbaycan Respublikasının Gömrük Məcəlləsinə görə, gömrük bəyannaməsi malların gömrük nəzarətindən və rəsmiləşdirilməsindən keçməsinin qanuni əsasıdır. 2025-ci ilə qüvvədə olan qaydalara əsasən, bu proses həm kağız, həm də elektron formada (Smart Customs mobil tətbiqi, e-xidmətlər portalı) həyata keçirilə bilər.

Bu məqalədə sən öyrənəcəksən:

• Gömrük bəyannaməsinin mahiyyətini və məqsədini,
• Onu addım-addım necə doldurmalı olduğunu,
• Elektron bəyannamə sisteminin iş prinsipini,
• Gömrük rüsumları və vergilərin hesablanmasını,
• Hüquqi əsaslar və məsuliyyətləri,
• Və sahibkar üçün real faydaları.

Gömrük bəyannaməsi nədir?

Gömrük bəyannaməsi – malların və ya nəqliyyat vasitələrinin gömrük sərhədindən keçirilməsi zamanı gömrük orqanına təqdim olunan rəsmi yazılı və ya elektron sənəddir. Bu sənəddə malların adı, növü, miqdarı, dəyəri, mənşə ölkəsi və gömrük rejimi barədə tam və dəqiq məlumat göstərilir.

Azərbaycan Respublikasının Gömrük Məcəlləsinin 146 və 150-ci maddələrinə əsasən, gömrük bəyannaməsi gömrük nəzarəti və rəsmiləşdirilməsinin qanuni əsasıdır. Yəni bu sənəd olmadan malların sərbəst dövriyyəyə buraxılması mümkün deyil.

Gömrük bəyannaməsinin əsas məqsədləri:

1. Şəffaflıq yaratmaq – dövlətə idxal və ixrac əməliyyatları barədə tam məlumat vermək.
2. Vergi və rüsumların hesablanması – malların dəyərinə və növünə uyğun gömrük ödənişlərini düzgün müəyyənləşdirmək.
3. İqtisadi təhlükəsizlik – qaçaqmalçılıq və qanunsuz ticarətin qarşısını almaq.
4. Hüquqi təminat – sahibkarın malı barədə rəsmi qeydiyyat aparılır, bu isə həm audit, həm də beynəlxalq əməkdaşlıq üçün vacibdir.

Gömrük bəyannaməsi necə doldurulur? (Addım-addım)

Gömrük bəyannaməsinin düzgün doldurulması həm sahibkar, həm də vətəndaş üçün böyük əhəmiyyət daşıyır. Çünki təqdim olunan məlumatlardakı səhvlər əlavə yoxlamalara, malların saxlanmasına və hətta inzibati məsuliyyətə səbəb ola bilər.

Gömrük Məcəlləsinin 150 və 157-ci maddələrinə görə, bəyannamədə göstərilən məlumatlar tam və dəqiq olmalıdır. Əks halda, malların gömrükdən buraxılması mümkün deyil.

Addım-addım təlimat:

1. Formanın seçilməsi

• İdxal, ixrac və ya tranzit əməliyyatı üçün müvafiq forma seçilir.
• Elektron təqdimatda Smart Customs və ya DGK-nın e-xidmətlər portalı istifadə olunur.

2. Mallar haqqında məlumatların daxil edilməsi

• Malın adı, növü, HS kodu, mənşə ölkəsi, miqdarı və ölçü vahidi göstərilir.
• Ən çox səhvlər HS kodlarının yanlış yazılması zamanı baş verir.

3. Maliyyə dəyərinin yazılması

• Malın gömrük dəyəri invoice və müqavilə əsasında göstərilir.
• Valyuta və dəyər düzgün olmalıdır, çünki rüsumlar və ƏDV buna əsasən hesablanır.

4. Əlavə sənədlərin əlavə olunması

• Faktura, müqavilə, nəqliyyat sənədi (CMR, konosament və s.), sertifikatlar.
• Elektron təqdimatda sənədlər PDF formatında yüklənir.

5. Gömrük rejiminin seçilməsi

• Malların dövriyyəyə buraxılması, tranzit, müvəqqəti idxal və ya ixrac rejimi.
• Bu seçim hüquqi baxımdan çox önəmlidir.

6. Təsdiq və imzalama

• Kağız formada sahibkar və ya bəyannaməçi imzası.
• Elektron formada ASAN İmza və ya e-imza ilə təsdiq.

7. Gömrük orqanına təqdimat və yoxlama

• Gömrük əməkdaşı sənədi yoxlayır.
• Zərurət olduqda əlavə sənəd və ya izahat tələb oluna bilər.

8. Ödənişlərin aparılması

• ƏDV, aksiz və gömrük rüsumları bəyannamə əsasında hesablanır.
• Ödənişlər elektron və ya bank vasitəsilə edilir.

SGF GROUP olaraq tövsiyəmiz

• İlk dəfə doldurursansa, gömrük brokeri və ya bəyannaməçi ilə işləmək faydalıdır.
• Sənədləri əvvəlcədən hazırlamaq vaxt itkisini və əlavə xərcləri azaldır.
• Xüsusilə malların dəyəri və HS kodları hissəsində diqqətli olmaq lazımdır – ən çox mübahisələr bu sahədən doğur.

Elektron gömrük bəyannaməsi: Smart Customs izahı

Texnologiyanın inkişafı gömrük prosedurlarını da sadələşdirib. Əvvəllər saatlarla kağız üzərində doldurulan sənədlər indi elektron formada – Smart Customs mobil tətbiqi və Dövlət Gömrük Komitəsinin e-xidmətlər portalı (customs.gov.az, my.gov.az) vasitəsilə bir neçə dəqiqəyə icra olunur.

Smart Customs nədir?

Smart Customs – gömrük əməliyyatlarını elektron formada həyata keçirməyə imkan verən rəsmi mobil tətbiqdir.

Bu sistem vasitəsilə fiziki şəxslər və sahibkarlar:

• Mallarını bəyan edə bilir,
• Gömrük ödənişlərini onlayn ödəyə bilir,
• Sənədləri elektron şəkildə təqdim edə bilir,
• Bəyanatın statusunu real vaxtda izləyə bilir.

İstifadə prosesi (addım-addım)

1. ASAN Login vasitəsilə tətbiqə daxil olmaq.
2. Mallar haqqında məlumatların (ad, növ, dəyər, HS kod) daxil edilməsi.
3. Əlavə sənədlərin (faktura, müqavilə, nəqliyyat sənədi) yüklənməsi.
4. ƏDV və gömrük rüsumlarının elektron ödənişi.
5. Malın gömrükdəki statusunu tətbiqdən izləmək.

Elektron gömrük bəyannaməsinin üstünlükləri

• Vaxt qənaəti – kağız prosedurlara ehtiyac qalmır.
• Şəffaflıq – bütün əməliyyatlar elektron sistemdə görünür.
• 24/7 əlçatanlıq – istənilən vaxt müraciət etmək mümkündür.
• Sadələşdirilmiş əməliyyatlar – xüsusilə şəxsi istifadə üçün gətirilən mallar üzrə.

Gömrük rüsumları və vergilər: Hansı dərəcələr var?

Gömrük bəyannaməsinin ən mühüm funksiyalarından biri də malların rüsum, yığım və vergilərinin hesablanmasıdır. Azərbaycan qanunvericiliyinə görə, ölkəyə idxal olunan və ya ölkədən ixrac olunan mallar müəyyən gömrük ödənişlərinə tabedir.

Azərbaycan Respublikasının Gömrük Məcəlləsi və Vergi Məcəlləsinə əsasən, əsas gömrük ödənişləri bunlardır:

1. Gömrük rüsumları

Gömrük rüsumu malların ölkəyə gətirilməsi və ya ölkədən çıxarılması zamanı ödənilən məcburi dövlət ödənişidir.

• Ad-valorem rüsum – malların gömrük dəyərinin müəyyən faizi ilə hesablanır.
• Spesifik rüsum – malın miqdarı və ya həcminə görə sabit məbləğ formasında tutulur.
• Kombinə olunmuş rüsum – həm ad-valorem, həm də spesifik elementləri birləşdirir.

2. Əlavə Dəyər Vergisi (ƏDV)

• Azərbaycanda ƏDV dərəcəsi hazırda 18% təşkil edir.
• ƏDV malın gömrük dəyərinə, gömrük rüsumuna və aksiz vergisinə (əgər varsa) əsasən hesablanır.

3. Aksiz vergiləri

Bəzi mallar əlavə olaraq aksiz vergisinə tabedir. Buraya daxildir:

• Spirtli içkilər,
• Tütün məmulatları,
• Neft məhsulları,
• Lüks mallar (məsələn, bəzi avtomobillər).

4. Digər ödənişlər

• Gömrük yığımları – sənədlərin işlənməsi və rəsmiləşdirilməsinə görə alınır.
• İxrac rüsumları – bəzi strateji mallar üzrə tətbiq edilə bilər.

Sadələşdirilmiş gömrük ödəniş nümunəsi

Misal üçün, 1,000 ABŞ dolları dəyərində idxal olunan geyim malları üçün hesablamalar belə aparılır:

1. Gömrük rüsumu – 15% (150$)
2. ƏDV – (Malların dəyəri 1,000$ + gömrük rüsumu 150$) × 18% = 207$
3. Ümumi ödəniş = 150$ + 207$ = 357$

Yəni, sahibkar 1,000$ dəyərində mal gətirsə, gömrükdə əlavə olaraq təxminən 357$ rüsum və vergi ödəməlidir.

ƏSAS GÖMRÜK ÖDƏNİŞLƏRİ

Sadələşdirilmiş gömrük bəyannaməsi kimlərə şamil olunur?

Gömrük Məcəlləsinin 155-ci maddəsinə görə, bəzi mallar sadələşdirilmiş qaydada bəyan edilir. Bu, əsasən şəxsi istifadə üçün gətirilən mallara, poçt və kuryer göndərişlərinə aiddir.

Nazirlər Kabinetinin 305 saylı Qərarına əsasən, aylıq 300 ABŞ dollarına qədər olan poçt və onlayn sifarişlər (istisna mallar – məsələn, spirtli içki, tütün, mobil telefon, bəzi dərmanlar) gömrük rüsumundan azaddır.

300 ABŞ dolları limiti 

• ≤ 300 ABŞ dolları (300 və ya daha az)

Şəxsi istifadə malları bu hədd daxilində gətirilirsə → sadələşdirilmiş bəyannamə təqdim olunur, amma gömrük ödənişi tutulmur.
Misal: 250 $ dəyərində geyim sifariş etmisənsə, Smart Customs-da sadələşdirilmiş bəyannamə doldurulur, ödəniş sıfırdır.

• > 300 ABŞ dolları

Mallar gömrükdə tam bəyannamə əsasında rəsmiləşdirilməlidir və rüsum + ƏDV ödənilir.

Misal: 450 $ dəyərində telefon alırsansa, həm gömrük bəyannaməsi təqdim olunur, həm də ödənişlər hesablanır.

Qeyd: Bu güzəşt yalnız şəxsi istifadə mallarına aiddir. Əgər mallar kommersiya məqsədi ilə gətirilirsə, məbləğdən asılı olmayaraq tam gömrük bəyannaməsi doldurulmalıdır.

Sadələşdirilmiş bəyanetmənin üstünlükləri

• Daha az sənəd tələbi.
• Sadə ödəniş mexanizmi (çox vaxt sıfır rüsum).
• Smart Customs vasitəsilə onlayn doldurmaq imkanı.

Gömrük nəzarəti: Bəyannamənin rolu və əhəmiyyəti

Gömrük bəyannaməsi sadəcə rəsmi sənəd deyil – o, gömrük nəzarətinin ən vacib alətlərindən biridir. Qanunvericiliyə əsasən, gömrük ərazisinə gətirilən və ya buradan aparılan bütün mallar gömrük nəzarətindən keçir və bu nəzarətin təmin olunmasında bəyannamədə göstərilən məlumatlar əsas hüquqi mənbə kimi istifadə edilir.

Gömrük nəzarəti nədir?

Gömrük nəzarəti – malların ölkəyə gətirilməsi və ya ölkədən çıxarılması zamanı gömrük orqanlarının həyata keçirdiyi yoxlama prosesidir. Buraya daxildir:

• Malların sənədlərlə uyğunluğunun yoxlanması,
• Gömrük dəyərinin dəqiqləşdirilməsi,
• Qanunsuz malların qarşısının alınması,
• Sağlamlıq və təhlükəsizlik standartlarının qorunması.

Bəyannamənin rolu

• Risklərin azaldılması – məlumatlar tam olduqda yoxlama daha sürətli keçir.
• Şəffaflıq – dövlət idxal-ixrac əməliyyatlarını real vaxtda izləyə bilir.
• Qanuniliyin təminatı – malların mənşəyi və dəyəri rəsmi təsdiqlənir.

Gömrük yoxlamasının mərhələləri

1. Sənəd yoxlaması – təqdim edilən bəyannamə və əlavə sənədlərin araşdırılması.
2. Fiziki yoxlama – lazım gəldikdə malların faktiki miqdarı və keyfiyyətinin yoxlanması.
3. Laboratoriya testləri – bəzi mallar (məsələn, dərman və qida məhsulları) xüsusi testlərdən keçirilə bilər.
4. Nəticələrin təsdiqi – uyğunluq təsdiqlənərsə, mallar dövriyyəyə buraxılır.

Gömrük bəyannaməsi üçün müddətlər və son tarixlər

Gömrük bəyannaməsinin vaxtında təqdim olunması qanuni öhdəlikdir. Əgər sənəd gecikərsə, sahibkar inzibati məsuliyyətə cəlb oluna bilər. Azərbaycan Respublikasının Gömrük Məcəlləsinin 149-cu maddəsinə əsasən, gömrük bəyannaməsi mallar gömrük ərazisinə gətirildiyi tarixdən 15 günədək təqdim edilməlidir.

Əlavə olaraq:

• Daxili tranzit zamanı → təyinat gömrük orqanına təqdim edilməlidir.
• Müvəqqəti idxal və ixrac zamanı → malların hərəkəti başa çatanadək.
• Qısa idxal bəyannaməsi → sərhəddə və ya sərhədə daxil olmazdan əvvəl verilməlidir.

Gecikmənin nəticələri

Əgər sahibkar və ya bəyannaməçi təqdim müddətini pozarsa:

• Gömrük orqanı malları saxlayaraq əlavə yoxlama aparır.
• İnzibati cərimələr tətbiq oluna bilər. Mallar gömrükdə saxlanıla və sahibkara sabit məbləğdə cərimə tətbiq edilə bilər.
• Malların gömrükdən buraxılması ləngiyir, bu da logistika xərclərini artırır.

Gömrük bəyannaməsinə dəyişikliklər və düzəlişlər

Gömrük bəyannaməsi təqdim edildikdən sonra bəzən sahibkar və ya bəyannaməçi məlumatlarda düzəliş etməyə ehtiyac duyur. Bu, xüsusilə malların dəyərinin dəqiqləşdirilməsi, sənədlərin natamam təqdim olunması və ya texniki səhvlər səbəbindən baş verir.

Azərbaycan Respublikasının Gömrük Məcəlləsinə əsasən:

• Bəyannamə gömrük icraatına başlanmazdan əvvəl dəyişdirilə bilər.
• Dəyişiklik yalnız gömrük orqanının razılığı ilə mümkündür.
• Əlavə məlumat və sənədlərin təqdim edilməsi hüquqi baxımdan qəbul olunur.
• Əsas şərt: düzəlişlər malların gömrük rejimini dəyişməməli, yəni idxaldan ixraca və ya tranzitdən başqa rejimə keçməməlidir.

Dəyişikliklərin əsas səbəbləri

1. Səhv HS kodu – malların gömrük tarifi yanlış yazılıbsa.
2. Maliyyə dəyəri ilə bağlı düzəliş – faktura üzrə yenilənmiş qiymət təqdim olunubsa.
3. Əlavə sənədlərin sonradan təqdim olunması – sertifikat və ya icazə sənədi əvvəl hazır deyildisə.
4. Texniki səhvlər – yazılı və ya elektron formda rəqəm, tarix və ya ünvan səhvləri.

Bəyannamənin geri götürülməsi

Əgər sahibkar malları gətirməkdən imtina edirsə və gömrük icraatı başlamayıbsa, bəyannaməni tam geri götürmək mümkündür. Bunun üçün gömrük orqanına yazılı müraciət təqdim edilir.

Gömrük bəyannaməsi doldurarkən edilən səhvlər

Gömrük bəyannaməsinin düzgün doldurulmaması sahibkar üçün həm vaxt itkisinə, həm də əlavə xərclərə səbəb ola bilər. Qanunvericiliyə görə, təqdim edilən məlumatların dəqiq və tam olması əsas şərtdir. Əks halda, yanlış və ya natamam məlumat inzibati məsuliyyət yarada və malların gömrükdən buraxılışını ləngidə bilər.

Ən çox rast gəlinən səhvlər

• HS kodlarının səhv göstərilməsi – malın tarif kodu yanlış yazıldıqda əlavə rüsum və vergi tətbiq oluna bilər.
• Maliyyə dəyərinin düzgün göstərilməməsi – malın dəyərinin azaldılması qanun pozuntusu, şişirdilməsi isə əlavə ödənişə səbəb ola bilər.
• Mənşə ölkəsinin yanlış qeyd olunması – bu, idxal rüsumlarına və ticarət razılaşmalarına təsir göstərir.
• Əlavə sənədlərin natamam təqdim edilməsi – faktura, sertifikat və ya icazə sənədlərinin olmaması.
• Gömrük rejiminin səhv seçilməsi – məsələn, tranzit rejimi əvəzinə idxal rejiminin yazılması.

Səhvlərin nəticələri

• Gömrük rəsmiləşdirilməsinin gecikməsi,
• Malların gömrük anbarında saxlanılması,
• Əlavə yoxlamalar və laboratoriya testləri,
• İnzibati cərimələr və əlavə ödənişlər.

Gömrük bəyannaməsi üzrə məsuliyyət və cərimələr

Gömrük bəyannaməsi sahibkar üçün sadəcə bir kağız sənəd deyil, hüquqi öhdəlik yaradan rəsmi sənəddir. Onu düzgün doldurmamaq həm vaxt itkisinə, həm də əlavə maliyyə risklərinə səbəb ola bilər.

Əsas risklər bunlardır:

• Gec təqdim etmə: Əgər bəyannamə vaxtında verilməsə, malların gömrükdən buraxılışı gecikir və sahibkar əlavə cərimələrlə üzləşə bilər.
• Yanlış məlumat: Malların dəyəri, sayı və ya mənşə ölkəsi düzgün göstərilmədikdə, bu gömrük tərəfindən pozuntu kimi qiymətləndirilir. Qəsdən edilərsə, məsuliyyət daha da ağırlaşır.
• Sənədlərin olmaması: Müqavilə, faktura və digər sənədlər təqdim edilməzsə, mallar saxlanılır və əlavə ödənişlər hesablanır.
• Gömrük rejiminin pozulması: Məsələn, tranzit rejimində gətirilən mal daxildə satılarsa, bu ciddi qanun pozuntusu hesab olunur.

SGF GROUP olaraq tövsiyəmiz

• Bəyannamədə qəsdən yanlış məlumat vermək sahibkar üçün ən böyük riskdir.
• Əgər sənəd çatdırmaqda gecikmə varsa, bunu rəsmi şəkildə gömrük orqanına bildirmək ən düzgün addımdır.
• Ən təhlükəsiz yol isə — bu işdə təcrübəsi olan gömrük bəyannaməçisi və ya brokerlə işləməkdir.

Gömrük bəyannaməsinin sahibkar üçün faydaları

Gömrük bəyannaməsi yalnız dövlətin nəzarət mexanizmi deyil, həm də sahibkar üçün bir çox hüquqi və praktiki üstünlüklər yaradır. Düzgün və vaxtında təqdim edilmiş bəyannamə biznes fəaliyyətində şəffaflıq, sabitlik və etibar təmin edir.

1. Hüquqi təminat

• Gömrük bəyannaməsi sahibkarın mallarını qanuni əsaslarla ölkəyə gətirdiyini və ya ölkədən çıxardığını təsdiqləyir.
• Audit və vergi yoxlamaları zamanı hüquqi sübut rolunu oynayır.
• Xarici tərəfdaşlar qarşısında “rəsmi əməliyyat” aparıldığını göstərir.

2. Logistika üstünlükləri

• Düzgün bəyan edilmiş mallar gömrükdən daha sürətli keçir.
• Əlavə yoxlama və saxlanma riskləri azalır.
• Tədarük zəncirində gecikmələrin qarşısı alınır.

3. Maliyyə sabitliyi

• Malların dəyəri düzgün bəyan edildikdə, sahibkar əlavə cərimə və sanksiyalardan qorunur.
• ƏDV, aksiz və gömrük rüsumları dəqiq hesablanır.
• Büdcə planlamasında sabitlik yaranır.

4. Beynəlxalq tərəfdaşlıqda etibar

• Gömrük bəyannaməsi sahibkarın beynəlxalq ticarətdə şəffaf işlədiyini sübut edir.
• Xarici partnyorlar üçün hüquqi təminat yaradır.
• Yeni müqavilələr və əməkdaşlıqlar üçün etibarlılıq göstəricisi olur.

5. İnvestisiya cəlbediciliyi

• Şəffaf gömrük əməliyyatları şirkətin maliyyə hesabatlarını gücləndirir.
• Kredit almaq və ya xarici investor cəlb etmək daha asan olur.

E-xidmətlər portalı: Harada müraciət etməli?

Müasir dövrdə gömrük bəyannaməsini təqdim etmək üçün gömrük idarəsinə fiziki müraciət etməyə ehtiyac yoxdur. Dövlət Gömrük Komitəsi və digər dövlət qurumları elektron xidmətlər vasitəsilə bütün prosesi onlayn həyata keçirməyi mümkün edib.

Əsas rəsmi portallar

1. customs.gov.az – Dövlət Gömrük Komitəsinin rəsmi saytı
   • Elektron gömrük bəyannaməsi xidməti,
   • Qısa idxal və ixrac bəyannamələrinin formaları,
   • Elektron ödəniş sistemi.
2. my.gov.az – Elektron hökumət portalı
   • “Gömrük xidmətləri” bölməsində müxtəlif rəsmiləşdirmə xidmətləri mövcuddur.
   • ASAN Login vasitəsilə giriş mümkündür.
3. Smart Customs mobil tətbiqi
   • Fiziki şəxslərin poçt və kuryer göndərişləri üçün nəzərdə tutulub.
   • Malların bəyanı, elektron ödəniş və status izləmə imkanı verir.

Elektron xidmətlərin üstünlükləri

• Vaxt qənaəti – sənədlər onlayn doldurulur və dərhal təqdim olunur.
• Əlçatanlıq – ölkənin istənilən yerindən müraciət etmək mümkündür.
• Şəffaflıq – bütün əməliyyatların statusu sistemdə görünür.
• Təhlükəsizlik – ASAN İmza və e-imza ilə təsdiqləmə hüquqi etibarlılığı artırır.

SGF GROUP olaraq tövsiyəmiz

Sahibkar və ya tez-tez mal sifariş edən fiziki şəxs kimi daim customs.gov.az və my.gov.az üzərindən işləməyə vərdiş edin. Elektron xidmətlər həm operativlik, həm də hüquqi təhlükəsizlik baxımından ən əlverişli seçimdir.

Tez-Tez Verilən Suallar

1. Gömrük bəyannaməsini özüm doldura bilərəmmi?
   Bəli. Həm fiziki şəxslər, həm də sahibkarlar bəyannaməni özləri doldura bilər. Amma ilk dəfə edənlər üçün gömrük brokeri və ya bəyannaməçi ilə işləmək tövsiyə olunur, çünki ən çox səhvlər HS kodlarının düzgün yazılmaması zamanı baş verir.

2. Hansı mallar gömrük bəyannaməsindən azaddır?
   Qanunvericiliyə görə bəzi şəxsi mallar gömrükdə bəyan olunmadan keçirilə bilər. Məsələn:

• 300 ABŞ dollarınadək şəxsi istifadə üçün poçt və kuryer göndərişləri,
• Şəxsi geyim və gigiyena vasitələri,
• Məhdud sayda şəxsi istifadə üçün dərmanlar,
• Səyahət zamanı şəxsi istifadə üçün aparılan mallar.
  Amma kommersiya məqsədli mallar mütləq bəyan edilməlidir.

3. Gömrük bəyannaməsi necə ləğv olunur?
   Gömrük Məcəlləsinin 153–154-cü maddələrinə əsasən:

• Əgər mallar gətirilməyibsə və gömrük rəsmiləşdirilməsinə başlanmayıbsa, sahibkar yazılı müraciətlə bəyannaməni geri götürə bilər.
• Artıq rəsmiləşdirmə prosesi başlayıbsa, yalnız müəyyən hallarda ləğv mümkündür.

4. Elektron gömrük bəyannaməsi hansı üstünlüklər verir?

• Vaxt qənaəti,
• 24/7 əlçatanlıq,
• Elektron ödəniş imkanı,
• ASAN İmza və e-imza ilə tam hüquqi etibarlılıq.
  Xüsusilə onlayn alış-veriş edənlər üçün Smart Customs tətbiqi daha əlverişlidir.

5. Gömrük bəyannaməsi doldurarkən ən çox hansı səhvlər edilir?

• HS kod səhvləri,
• Malların dəyərinin yanlış göstərilməsi,
• Mənşə ölkəsinin səhv qeyd olunması,
• Əlavə sənədlərin natamam təqdim edilməsi.
  Bu səhvlər həm əlavə xərclərə, həm də malların gömrükdə gecikməsinə səbəb ola bilər.

6. Gömrük rüsumları necə hesablanır?
   Rüsumlar malların gömrük dəyəri, HS kodu və tariflərə əsasən hesablanır:

• ƏDV – 18%,
• Aksiz – malların növündən asılı olaraq dəyişir,
• Gömrük yığımları – sabit məbləğlərdir.
  Məsələn, 1,000 ABŞ dolları dəyərində geyim malları üçün ümumi gömrük ödənişləri təxminən 350–400 ABŞ dolları təşkil edə bilər.

7. Gömrük bəyannaməsini təqdim etməsəm nə olar?
   Gömrük Məcəlləsinin 149.3-cü maddəsinə görə, idxal olunan mallar üçün bəyannamə 15 gün müddətində verilməlidir. 

Əks halda:

• Mallar gömrükdə saxlanıla bilər,
• Sahibkara inzibati cərimə tətbiq olunur (İXM 485–486),
• Təkrar və ya ağır hallarda cinayət məsuliyyəti də yarana bilər.

Nəticə

Gömrük bəyannaməsi sadəcə bir rəsmi sənəd deyil – həm dövlət, həm sahibkar, həm də vətəndaş üçün vacib təminatdır.

• Dövlət üçün – ticarətin şəffaf aparılması, büdcə gəlirlərinin qorunması və qaçaqmalçılığın qarşısının alınması.
• Sahibkar üçün – qanuni qorunma, əlavə xərclərdən yayınma və beynəlxalq tərəfdaşlarla etibarın möhkəmlənməsi.
• Vətəndaş üçün – şəxsi malların ölkəyə qanuni və rahat şəkildə gətirilməsi.

Qanunvericilik bəyannamənin vaxtında və düzgün təqdim edilməsini tələb edir. İdxalda bəyannamə adətən mallar gömrük ərazisinə daxil olduqdan sonra 15 gün müddətində, ixracda isə mal çıxarılarkən verilməlidir. Məlumatların natamam və ya yanlış göstərilməsi inzibati məsuliyyət yarada bilər, ağır hallarda isə cinayət məsuliyyəti də mümkündür.

Bu gün elektron xidmətlər (Smart Customs mobil tətbiqi, my.gov.az, customs.gov.az) sayəsində bəyannamənin doldurulması prosesi daha rahat, sürətli və şəffafdır.

Gömrük bəyannaməsi üzrə peşəkar dəstək

Gömrük bəyannaməsinin düzgün və vaxtında tərtib olunması sahibkar üçün hüquqi sabitlik, maliyyə şəffaflığı və biznes etibarlılığı deməkdir. Bu prosesdə ən kiçik səhv belə əlavə xərclərə, gecikmələrə və inzibati məsuliyyətə səbəb ola bilər.

SGF GROUP olaraq biz əməkdaşlarımıza təqdim edirik:

• Qanunvericiliyə tam uyğun bəyannamələrin hazırlanması,
• Elektron gömrük və Smart Customs platformalarında tam hüquqi dəstək,
• İdxal–ixrac əməliyyatlarında risklərin minimuma endirilməsi,
• Rüsum və vergilərin dəqiq hesablanmasına dəstək,
• Beynəlxalq ticarətdə hüquqi təminat və etibarlılıq.

Bizim məqsədimiz yalnız sənədlərin hazırlanması deyil, əməkdaşlarımızın biznesinin dayanıqlılığını və etibarlılığını təmin etməkdir.